Julius ve Ethel Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği lehine casusluk yapmaktan ve atom bombası yapımının sırlarını düşmana teslim etmekten ötürü yargılandı ve ölümle cezalandırıldı. Bu suçları işlediklerine dair somut bir kanıt hiçbir zaman elde edilemedi. İdamlarını engellemek için tüm dünyada protesto gösterileri yapıldı. ABD hükümeti, bu idamlarla ülkedeki muhaliflerine gözdağı vermiş oldu.
İkinci Dünya Savaşı'nın ardından devasa iki kapitalist kampa bölünmüş olan dünyada, "soğuk savaş" adı verilen bir dönem başlamıştı. Bu kampların başı çeken ülkelerinden biri olan ABD, 50'li yıllarda ekonomik durgunluğun, Kore savaşının, aşırı silahlanmanın ülkesiydi. Ülkede güçlü bir muhalif rüzgâr esmeye başlamıştı. ABD'nin yeni cumhuriyetçi hükümeti, duruma hâkim olabilmek ve yükselen muhalif sesleri bastırabilmek için, senatör McCarhty önderliğinde yeni bir kampanyaya başladı. Bu kampanya, ABD politikalarına muhalif olan bütün sesleri "komünist ve vatan haini" gibi bildik suçlamalarla karalama, susturma ve fiziksel olarak imha etmek üzerine kuruluydu. Yaşananlar tam bir cadı avıydı. İşçiler üzerinde korkunç bir terör estiriliyor, işçi önderleri komünist oldukları gerekçesiyle hapse atılıyor, işten çıkartılıyordu.
Rosenberg olayı işte böyle bir arka plan temelinde yaşanıyordu. Julius ve Ethel Rosenberg, Yahudi kökenli Amerikalılardı. Her ikisi de çeşitli işçi eylemliklerine katılmış, Komünist Partisi'yle çeşitli seviyelerde ilişkiler kurmuş, sınıf mücadelesiyle ilgilenmiş insanlardı. 1936'da bir işçi toplantısında tanıştılar ve 1939'da evlendiler.
Julius Rosenberg, 1945'te Komünist Partisi'ne üye olduğu gerekçesiyle işten çıkartıldı. Ailenin ekonomik durumu bozuldu. Julius, kayınbiraderi David Greenglass'la birlikte küçük bir tamirhane açtı, ancak işler iyi gitmedi. Tam bu noktada ise kurulan komplo işlemeye başladı. 1945'te tutuklanan bir ABD Komünist Partisi üyesi, sorgulamalar sonucunda FBI'a Ethel'in küçük kardeşi David Rosenberg'in ismini verdi. David'in ifadeleri ise Rosenberg çiftinin casuslukla suçlanmasına neden oldu. Karısı Ruth da Rosenberg çifti aleyhine şahitlik yaptı.
David, gençliğinde ABD Komünist Partisi'nin gençlik örgütü üyesiydi. Askerliğini atom bombasının gizlice üretildiği yer olan Los Alamos'ta yapmıştı. Terhis edilirken uranyum ve bazı aletler çalmış ve yakalanmış, böylece FBI'in şantajları için uygun bir aday haline gelmişti. Julius ve Ethel Rosenberg çifti için yapılan suçlama da, Sovyet ajanı olmak ve atom bombasıyla ilgili bilgileri Sovyetler Birliği'ne sızdırmaktı.
İlk olarak 17 Temmuz 1950'de Julius Rosenberg yakalanıp tutuklandı, ardından da karısı Ethel. Rosenberg çifti, her duruşmada kendilerine yöneltilen suçlamaları kesin bir dille reddetti.
5 Nisan 1951 tarihinde mahkeme Rosenberg çiftini ölüm cezasına çarptırdı. Kararın verilmesinin hemen ardında bütün dünyada idam karşıtı büyük gösteriler yapıldı. Bu gösteriler her ne kadar infazların bir müddet ertelemesini sağladıysa da, tam olarak durdurmayı başaramadı. Fakat kamuoyunun tepkisi çok büyüktü.
ABD hükümeti, bu tepkiler karşısında Rosenberglerle pazarlık yapmaya başladılar. Rus ajanı olduklarını kabul ettikleri takdirde idamları durdurulacak, 30 yıl hapisle cezalandırılacaklardı. Ancak Rosenbergler bu teklifi reddetti. ABD hükümeti, suçlamayı kabul etmeleri yönünde psikolojik baskısını son ana kadar sürdürdü. Julius ile Ethel'i birbirlerine düşürmeye çalıştılar. Birinin diğerinin aleyhine ifade vermesini sağlamaya çalıştılar. İnfaz günü olarak belirlenen 18 Haziran 1953'te ise Rosenbergler'e son teklif götürdüler. Sabaha kadar Washington'a telefon açarak affedilmelerini istedikleri takdirde, biri 6, diğeri 10 yaşında olan çocuklarına kavuşabileceklerdir. Ancak Ethel ve Julius Rosenberg, kendilerine destek olan yüzlerce insanın tümünü çocukları olarak gördüklerini, o insanlara ihanet etmektense ölmeyi yeğlediklerini söylediler ve idamı tercih ettiler.
Kendilerine yönelik bu saldırının, ABD'de komünistlere karşı yürütülen politikaların bir sonucu olduğunu söylemelerine ve iddiaların tamamını çürütmelerine, suçsuzluklarını kanıtlamalarına rağmen 1953 yılında elektrikli sandalyede idam edildiler.
David Greenglass, yargılama sonucunda 15 yıla mahkûm oldu. Ancak bir süre sonra tahliye edildi ve kendisine yeni bir kimlik verildi. Rosenberglerin idamından on üç yıl geçtikten sonra, mahkemeye sunulan delillerin, gösterilen şahitlerin ve suçlamaların tümünün düzmece olduğu bizzat şahitler tarafından açıklandı.
Rosenberg örneği, köşeye sıkıştıkları anda toplumun dikkatini başka yöne çekmek için egemen sınıfın ne tür oyunlara başvurabileceklerini ortaya koyuyor. Türkiye'de de "bu iş böyle gitmez" diyenlerin vatan haini, komünist suçlamalarıyla yıllarca mahkemelerde süründürüldüklerini biliyoruz. Rosenberg çifti, kendilerini kurtaracak olanın işçi sınıfının kitlesel hareketi olduğunu biliyordu. Bunu yazdıkları mektuplarda da ifade etmişlerdi. Yığınların kitlesel mücadelesini örmek, öne çekmek, işte bu nedenle daha da büyük bir önem taşıyor.
